सामान्य संस्कृत वाक्य (Basic Sanskrit Sentences)

-

 # Basics


                                       आरोग्यम् (Health) 


मम आरोग्यं समीचीनं नास्ति । = I am not well.


महती पादवेदना । = Terrible leg pain.


सामान्यतः शिरोवेदना तदा तदा आगच्छति । = Generally I get headache now and then.


किञ्चित् ज्वरः इव । = Feel a little feverish...


वैद्यं पश्यतु । = Consult a doctor.


मम वमनशङ्का । = I feel like vomitting.


वैद्यस्य निर्देशनं स्वीकरोतु । = Get a doctor's advice.


किमर्थं कण्ठः अवरुद्धः ? = Why is there the blocking of the throat ?


अहं अतीव श्रान्तः । = I am very tired.


तस्य आरोग्यं कथं अस्ति ? = How is his health ?


अद्य किञ्चित् उत्तमा (देहस्थितिः ) । = A bit better today.


प्रातः आरभ्य लघु शिरोवेदना । = Slight head-ache since morning.


आरोग्यं तावत् सम्यक् नास्ति । = Somehow, my health is not good.


वैद्यं कदा दृष्टवान् ? = When did you see the doctor last ?


उत्साहः एव नास्ति भोः । = Don't feel active, you know.


ह्यः तु स्वस्थः आसीत् । = He was all right yesterday.


किं अद्य अहं भोजनं करोमि वा ? = Shall I have my meals today ?


अद्य ज्वरः कथं अस्ति ? = How is the fever today ?


यथावत् । = As usual.


तदा तदा उदरवेदना पीडयति किल ? = You get stomach-ache now and then, don't you ?


ज्वरपीडितः वा? कदा आरभ्य ? = Fever ? Since when ?


अय्यो! रक्तं स्रवति ! = Oh! Blood is coming out.


अपघाते सः जीवितः इत्येव विशेषः । = It is a miracle, he survived the accident.


सः चिकित्सालये प्रवेशितः । = He is admitted to the hospital.


मम शिरः भ्रमति इव । = I feel giddy.


समयः (Time) 


कः समयः ? = What is the time?


सपादचतुर्वादनम् । = A quarter past four.


द्विवादने अवश्यं गन्तव्यं अस्ति । = I must leave at 2.


त्रिवादने एकं यानं अस्ति । = There is a bus at three.


पादोन षड्वादने भवान् मिलति वा ? = Will you meet at a quarter to six ?


सार्धपञ्चवादने अहं गृहे तिष्ठामि । = I will be at home at half past five.


पञ्च ऊन दशवादने मम घटी स्थगिता । = My watch stoppped at 5 minutes to 10 o'clock.


संस्कृतवार्ताप्रसारः सायं दशाधिक षड्वादने । = The Sanskrit news bulletin is at 6.10 p.m.


सार्धं द्विघण्टात्मकः कार्यक्रमः । = It is a programme for two and a half hours.


षड्वादनपर्यन्तं तत्र किं करोति ? = What are you going to do there till six o'clock ?


शाला दशवादनतः किल ? = The school is from 10 o'clock, isn't it ?


इतोऽपि यथेष्टं समयः अस्ति । = Still there is a lot of time.


सः षड्वादनतः सप्तवादनपर्यन्तं योगासनं करोति । = He does Yogasana from 6 A.M. to 7 A.M.


मम घटी निमेषद्वयं अग्रे सरति । = My watch goes two minutes fast every day.


समये आगच्छतु । = Come in time.


अरे! दशवादनम् ! = Oh! it is 10 o'clock.


भवतः आकाशवाणी समयः वा? = Is yours the radio time ?


इदानीं यथार्थः समयः कः ? = What is the exact time now ?


किमर्थं एतावान् विलम्बः ? = Why (are you) so late ?


इदानीं भवतः समयावकाशः अस्ति वा ? = Are you free now? (Can you spare a few minutes for me ?)


रविवासरे कः दिनाङ्कः ? = What date is Sunday ?


रविवासरे चतुर्विंशतितमदिनाङ्कः ? = Sunday is 24th ?


पञ्चदशदिनाङ्के कः वासरः ? = Which/What day is 15th ?


भवतः शाला कदा आरब्धा ? = When did your school begin ?


जून प्रथम दिनाङ्के । = On 1st June.


भवतः जन्मदिनाङ्कः कः ? = Which/What is your date of birth ?


अष्टादश दश षडशीतिः । = 18-10-63 (Should be 18-10-86).


आभार:- सुमित वशिष्ठ

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

Join us on - TELEGRAM

टिप्पणियाँ

एक टिप्पणी भेजें

इस ब्लॉग से लोकप्रिय पोस्ट

संस्कृत भाषा में शुभकामनाएँ (Greetings in Sanskrit Language)

-
                                                                   संस्कृत भाषायां शुभकामना:                                                                           (संस्कृत भाषा में शुभकामनाएँ )            The order of sentences is: Sanskrit    👇 Hindi     👇 English १ नमस्ते       प्रणाम       Hello २ शुभकामना:       शुभकामनाएँ       Greetings ३ मम शुभकामना:       मेरी शुभकामनाएँ।       My Greetings ४ अनुगृहीतोSस्मि      आपका आभारी हूँ / कृतज्ञ हूँ। (पु.)      I'm grateful to you.(Male) ५ अनुगृहीताSस्मि      आपकी आभारी हूँ / कृतज्ञ हूँ।(स्त्री.)      I'm grateful to you(female)                         ६ धन्योSस्मि।     आपका आभारी हूँ / कृतज्ञ हूँ। (पु.)      Your thankful (male) ७ धन्याSस्मि।      आपकी आभारी हूँ / कृतज्ञ हूँ।(स्त्री.)      Your thankful(female) ८ मुदितोSस्मि        मैं खुश हूँ। (पु.)        I'm happy (Male) ९ मुदिताSस्मि        मैं खुश हूँ। (स्त्री.)      
और पढ़ें

कारक प्रकरण (Karak Prakaran)

-
                                                    कारक प्रकरण सूत्र: - क्रियान्वयि_कारकं। व्याख्या :- क्रिया के साथ जिसका प्रत्यक्ष संबंध हो, उसे कारक कहते हैं। यथा:-      राम संस्कृत पढता है ।                रामः संस्कृतम् पठति । (यहां राम और संस्कृत कारक है संस्कृत भाषा में छः कारक होते हैं । १) कर्ता २) कर्म ३) करण ४) सम्प्रदान ५) अपादान ६) अधिकरण। तथ्य :- सम्बन्ध और सम्बोधन कारक नहीं है, इसे मात्र विभक्ति माना जाता है । विभक्ति: सूत्र :- संख्याकारकबोधयित्री_विभक्ति:। व्याख्या :- जो कारक और वचन विशेष का बोध कराये ,उसे विभक्ति कहते है। दूसरे शब्दों में, जिसके द्वारा कारकों और संख्याओं को विभक्त किया जाता है उसे विभक्ति कहते हैं। विभक्ति के प्रकार : विभक्तियाँ सात हैं - १.प्रथमा  २.द्वितीया ३.तृतीया ४.चतुर्थी ५.पंचमी ६.षष्ठी ७.सप्तमी । कारक के नाम                       चिह्न                                विभक्ति    कर्ता                                    ने                                    प्रथमा    कर्म                                    को 
और पढ़ें

संस्कृत धातुगण (Sanskrit Dhatugana)

-
।। श्रीहरिः शरणम् ।।                                                 व्याकरण अध्ययन (धातुगण)                                                    Vyakaran (Dhatu gana) आज हम धातु के गणों के बारे में पढ़ेंगे संस्कृत में धातुगण 10(भ्वादि से चुरादि तक) होते है, नीचे इन धातुओं के कुछ उदाहरण है:- In Sanskrit There are 10 gana (Parts) of Dhatu (from भ्वादि to चुरादि)। Below there are few examples based on these gana:- १. भ्वादि = भवति, खादति, पठति। २. अदादि = अत्ति, वक्ति, हन्ति  ३. जुहोत्यादि = जुहोति, जहाति, बिभेति।  ४. दिवादि = दीव्यति, नृत्यति, विध्यति।  ५. स्वादि = सुनोति, आप्नोति, शृणोति। ६. तुदादि = तुदति, नुदति।  ७. रुधादि = रुणद्धि, भिनत्ति, छिनत्ति। ८. तनादि = तनोति, करोति। ९. क्र्यादि = क्रीणाति, जानाति, प्रीणाति। १०. चुरादि = चोरयति, स्पृहयति, गणयति। व्याकरण-अध्ययन धातुगण-२ (Vyakaran DhatuGana-2) जैसा कि आपको भान है भ्वादि से चुरादि तक 10 गण होते हैं। इन गणों को विकरणप्रत्यय के हिसाब से बाँटा गया है।  विकरण प्रत्यय क्या होते है ? विकरण प्रत्यय वे होते हैं, जो धातु और तिङ् (ति तः अन्
और पढ़ें